The Oxford Book of Latin Verse Part 10

M. TVLLIVS LAVREA

fl. 40 B.C.

_61. Magic Waters in the Garden of Cicero's Villa_

QVO tua, Romanae uindex clarissime linguae, silua loco melius surgere iussa uiret atque Academiae celebratam nomine uillam nunc reparat cultu sub potiore Vetus, hoc etiam apparent lymphae non ante repertae, languida quae infuso lumina rore leuant.

nimirum locus ipse sui Ciceronis honori hoc dedit, hac fontes c.u.m patefecit ope, ut, quoniam totum legitur sine fine per orbem, sint plures oculis quae medeantur aquae.

Q. TVLLIVS CICERO

102-43 B.C.

_62. Astronomical Fragment_

FLVMINA uerna cient obscuro lumine Pisces curriculumque Aries aequat noctisque diique, cornua quem condunt florum praenuntia Tauri; aridaque aestatis Gemini primordia pandunt, longaque iam minuit praeclarus lumina Cancer, languificosque Leo proflat ferus ore calores.

post modium quatiens Virgo fugat orta uaporem: autumni reserat portas aequatque diurna tempora nocturnis dispenso sidere Libra: effetos ramos denudat flamma Nepai: pigra Sagittipotens iaculatur frigora terris: bruma gelu glaciat iubarem spirans Capricorni, quem sequitur nebulas rorans liquor altus Aquari.

tanta supra circaque uigesc.u.n.t lumina mundi; at dextra laeuaque ciet rota fulgida Solis mobile curriculum et Lunae simulacra feruntur.

C. IVLIVS CAESAR

100-44 B.C.

_63. Terence_

TV quoque tu in summis, o dimidiate Menander, poneris, et merito, puri sermonis amator.

lenibus atque utinam scriptis adiuncta foret uis comica, ut aequato uirtus polleret honore c.u.m Graecis, neue hac despectus pane iaceres!

unum hoc maceror aureolo tibi desse, Terenti.

C. LICINIVS MACER CALVVS

82-47 B.C.

_64. Fragments of Epithalamia_

_i_

_LILIVM_ uaga candido nympha quod secet ungui.

_ii_

Vesper it ante iubar quatiens.

_iii_

Et leges sanctas docuit et cara iugauit corpora conubiis et magnas condidit urbes.

_65. The Death of Quintilia_

FORSITAN hoc etiam gaudeat ipsa cinis.

T. LVCRETIVS CARVS

95-54 B.C.

_66. Exordium_

AENEADVM genetrix, hominum diuumque uoluptas, alma Venus, caeli subter labentia signa quae mare nauigerum, quae terras frugiferentis concelebras, per te quoniam genus omne animantum concipitur uisitque exortum lumina solis: te, dea, te fugiunt uenti, te nubila caeli aduentumque tuum, tibi suauis daedala tellus summitt.i.t flores, tibi rident aequora ponti placatumque nitet diffuso lumine caelum.

nam simul ac species patefactast uerna diei et reserata uiget genitabilis aura fauoni, aeriae primum uolucres te, diua, tuumque significant initum perculsae corda tua ui.

inde ferae pecudes persultant pabula laeta et rapidos tranant amnis: ita capta lepore te sequitur cupide quo quamque inducere pergis.

denique per maria ac montis fluuiosque rapaces frondiferasque domos auium camposque uirentis omnibus incutiens blandum per pectora amorem efficis ut cupide generatim saecla propagent.

quae quoniam rerum naturam sola gubernas nec sine te quicquam dias in luminis oras exoritur neque fit laetum neque amabile quicquam, te sociam studeo scribendis uersibus esse quos ego de rerum natura pangere conor Memmiadae nostro, quem tu, dea, tempore in omni omnibus ornatum uoluisti excellere rebus.

quo magis aeternum da dictis, diua, leporem.

effice ut interea fera moenera militiai per maria ac terras omnis sopita quiescant.

nam tu sola potes tranquilla pace iuuare mortalis, quoniam belli fera moenera Mauors armipotens regit, in gremium qui saepe tuum se reicit aeterno deuictus uulnere amoris, atque ita suspiciens tereti ceruice reposta pascit amore auidos inhians in te, dea, uisus, eque tuo pendet resupini spiritus ore.

hunc tu, diua, tuo recubantem corpore sancto circ.u.mfusa super, suauis ex ore loquelas funde petens placidam Romanis, incluta, pacem.

nam neque nos agere hoc patriai tempore iniquo possumus aequo animo nec Memmi clara propago talibus in rebus communi desse saluti.

quod superest, uacuas auris animumque sagacem semotum a curis adhibe ueram ad rationem, ne mea dona tibi studio disposta fideli, intellecta prius quam sint, contempta relinquas.

nam tibi de summa caeli ratione deumque disserere incipiam et rerum primordia pandam, unde omnis natura creet res auctet alatque, quoue eadem rursum natura perempta resoluat, quae nos materiem et genitalia corpora rebus reddunda in ratione uocare et semina rerum appellare suemus et haec eadem usurpare corpora prima, quod ex illis sunt omnia primis.

Humana ante oculos foede c.u.m uita iaceret in terris oppressa graui sub religione, quae caput a caeli regionibus ostendebat horribili super aspectu mortalibus instans, primum Graius h.o.m.o mortalis tollere contra est oculos ausus primusque obsistere contra: quem neque fama deum nec fulmina nec minitanti murmure compressit caelum, sed eo magis acrem irritat animi uirtutem, effringere ut arta naturae primus portarum claustra cupiret.

ergo uiuida uis animi peruicit, et extra processit longe flammantia moenia mundi atque omne immensum peragrauit mente animoque: unde refert n.o.bis uictor quid possit oriri, quid nequeat, finita potestas denique cuique quanam sit ratione atque alte terminus haerens.

quare religio pedibus subiecta uicissim obteritur, nos exaequat uictoria caelo.

Illud in his rebus uereor, ne forte rearis impia te rationis inire elementa uiamque indugredi sceleris. quod contra saepius illa religio peperit scelerosa atque impia facta: Aulide quo pacto Triuiai uirginis aram Iphiana.s.sai turparunt sanguine foede ductores Danaum delecti, prima uirorum.

cui simul infula uirgineos circ.u.mdata comptus ex utraque pari malarum parte profusast, et maestum simul ante aras adstare parentem sensit et hunc propter ferrum celare ministros aspectuque suo lacrimas effundere ciuis, muta metu terram genibus summissa petebat: nec miserae prodesse in tali tempore quibat quod patrio princeps donarat nomine regem; nam sublata uirum manibus tremebundaque ad aras deductast, non ut sollemni more sacrorum perfecto posset claro comitari Hymenaeo, sed casta inceste nubendi tempore in ipso hostia concideret mactatu maesta parentis, exitus ut cla.s.si felix faustusque daretur-- tantum religio potuit suadere malorum.

Tutemet a n.o.bis iam quouis tempore uatum terriloquis uictus dictis desciscere quaeres.

quippe etenim quam multa tibi iam fingere possunt somnia quae uitae rationes uertere possint fortunasque tuas omnis turbare timore!

et merito. nam si certam finem esse uiderent aerumnarum homines, aliqua ratione ualerent religionibus atque minis obsistere uatum.

nunc ratio nulla est restandi, nulla facultas, aeternas quoniam poenas in morte timendumst.