The Oxford Book of Latin Verse Part 32

quae modo decerpens tenero pueriliter ungui proposito florem praetulit officio, et modo formosis inc.u.mbens nescius undis errorem blandis tardat imaginibus.

tandem haurire parat demissis flumina palmis innixus dextro plena trahens umero.

cuius ut accensae Dryades candore puellae miratae solitos dest.i.tuere choros, prolapsum leuiter facili traxere liquore: tum sonitum rapto corpore fecit Hylas.

cui procul Alcides iterat responsa, sed illi nomen ab extremis fontibus aura refert.

quae miser ignotis error perpessus in oris Herculis indomito fleuerat Ascanio, his, o Galle, tuos monitus seruabis amores; formosum Nymphis credere cautus Hylan.

_179. Cornelia's Plea_

DESINE, Paulle, meum lacrimis urgere sepulcrum: panditur ad nullas ianua nigra preces; c.u.m semel infernas intrarunt funera leges, non exorato stant adamante uiae.

te licet orantem fuscae deus audiat aulae; nempe tuas lacrimas litora surda bibent.

uota mouent superos: ubi port.i.tor aera recepit, obserat herbosos lurida porta rogos.

sic maestae cecinere tubae, c.u.m subdita nostrum detraheret lecto fax inimica caput.

quid mihi coniugium Paulli, quid currus auorum profuit aut famae pignora tanta meae?

num minus immitis habuit Cornelia Parcas?

en sum, quod digitis quinque legatur, onus.

d.a.m.natae noctes et uos uada lenta paludes, et quaec.u.mque meos implicat unda pedes, immatura licet, tamen huc non noxia ueni: deprecor hic umbrae mollia iura meae: aut si quis posita iudex sedet Aeacus urna, is mea sort.i.ta uindicet ossa pila: a.s.sideant fratres iuxta Minoida sellam et Eumenidum intento turba seuera foro.

Sisyphe, mole uaces; taceant Ixionis...o...b..s; fallax Tantaleo corripere ore liquor; Cerberus et nullas hodie petat improbus umbras; et iaceat tacita laxa catena sera.

ipsa loquor pro me: si fallo, poena sororum infelix umeros urgeat urna meos.

si cui fama fuit per auita tropaea decori, Afra Numantinos regna loquuntur auos: altera maternos exaequat turba Libones, et domus est t.i.tulis utraque fulta suis.

mox, ubi iam facibus cessit praetexta maritis, uinxit et acceptas altera uitta comas, iungor, Paulle, tuo sic discessura cubili ut lapide hoc uni nupta fuisse legar.

testor maiorum cineres tibi, Roma, uerendos, sub quorum t.i.tulis, Africa, tunsa iaces, testor qui Persen stimulantem pectus Achille, quique ortas proauo fregit Achille domos, me neque censurae legem mollisse neque ulla labe mea nostros erubuisse focos.

non fuit exuuiis tantis Cornelia d.a.m.num: quin et erat magnae pars imitanda domus.

nec mea mutata est aetas, sine crimine tota est: uiximus insignes inter utramque facem.

mi natura dedit leges a sanguine ductas, ne possem melior iudicis esse metu.

quaelibet austeras de me ferat urna tabellas: turpior a.s.sessu non erit ulla meo, uel tu, quae tardam mouisti fune Cybellen, Claudia, turritae rara ministra deae, uel cui, ius rapto c.u.m Vesta reposceret igni, exhibuit uiuos carbasus alba focos.

nec te, dulce caput, mater Scribonia, laesi: in me mutatum quid nisi fata uelis?

maternis laudor lacrimis urbisque querelis, defensa et gemitu Caesaris ossa mea.

ille sua nata dignam uixisse sororem increpat, et lacrimas uidimus ire deo.

et tamen emerui generosos uestis honores, nec mea de sterili facta rapina domo.

tu, Lepide, et tu, Paulle, meum post fata leuamen, condita sunt uestro lumina nostra sinu.

uidimus et fratrem sellam gemina.s.se curulem, consul quo factus tempore rapta soror.

filia, tu specimen censurae nata paternae, fac teneas unum nos imitata uirum.

et serie fulcite genus: mihi c.u.mba uolenti soluitur aucturis tot mea fata meis.

haec est feminei merces extrema triumphi, laudat ubi emeritum libera fama torum.

nunc tibi commendo communia pignora natos: haec cura et cineri spirat inusta meo.

fungere maternis uicibus, pater; illa meorum omnis erit collo turba ferenda tuo.

oscula c.u.m dederis tua flentibus, adice matris: tota domus coepit nunc onus esse tuum.

et si quid doliturus eris, sine testibus illis!

c.u.m uenient, siccis oscula falle genis!

sat tibi sint noctes quas de me, Paulle, fatiges, somniaque in faciem credita saepe meam: atque ubi secreto nostra ad simulacra loqueris, ut responsurae singula uerba iace.

seu tamen aduersum mutarit ianua lectum sederit et nostro casta nouerca toro, coniugium, pueri, laudate et ferte paternum: capta dabit uestris moribus illa ma.n.u.s.

nec matrem laudate nimis: collata priori uertet in offensas libera uerba suas.

seu memor ille mea contentus manserit umbra et tanti cineres duxerit esse meos, discite uenturam iam nunc sentire senectam, caelibis ad curas nec uacet ulla uia.

quod mihi detractum est, uestros accedat ad annos: prole mea Paullum sic iuuet esse senem.

et bene habet: numquam mater lugubria sumpsi; uenit in exsequias tota caterua meas.

causa perorata est. flentes me surgite, testes, dum pretium uitae grata rependit humus.

moribus et caelum patuit; sim digna merendo cuius honoratis ossa uehantur auis.

_180. The Triumphs of Augustus in the East_

SED tempus l.u.s.trare aliis Helicona ch.o.r.eis, et campum Haemonio iam dare tempus equo.

iam libet et fortis memorare ad proelia turmas et Romana mei dicere castra ducis.

quod si deficiant uires, audacia certe laus erit: in magnis et uoluisse sat est.

aetas prima canat Veneres, extrema tumultus: bella canam, quando scripta puella mea est.

nunc uolo subducto grauior procedere uoltu, nunc aliam citharam me, mea Musa, doce.

surge, anima; ex humili iam carmine sumite uiris, Pierides: magni nunc erit oris opus.

iam negat Euphrates equitem post terga tueri Parthorum et Cra.s.sos se tenuisse dolet: India quin, Auguste, tuo dat colla triumpho, et domus intactae te tremit Arabiae; et si qua extremis tellus se subtrahit oris, sentiat illa tuas, post modo capta ma.n.u.s.

haec ego castra sequar; uates tua castra canendo magnus ero: seruent hunc mihi fata diem!

ut caput in magnis ubi non est tangere signis, ponitur hac imos ante corona pedes, sic nos nunc, inopes par laudi condere carmen, pauperibus sacris uilia tura damus.

nondum etiam Ascraeos norunt mea carmine fontis, sed modo Permessi flumine lauit Amor.

_181. Elegy on the Death of Marcellus_

CLAVSVS ab umbroso qua tundit pontus Auerno umida Baiarum stagna tepentis aquae, qua iacet et Troiae tubicen Misenus harena, et sonat Herculeo structa labore uia; hic, ubi, mortalis dextra c.u.m quaereret urbes, cymbala Thebano concrepuere deo:-- at nunc inuisae magno c.u.m crimine Baiae, quis deus in uestra const.i.tit hostis aqua?-- hic pressus Stygias uoltum demisit in undas, errat et in uestro spiritus ille lacu.

quid genus aut uirtus aut optima profuit illi mater, et amplexum Caesaris esse focos?

aut modo tam pleno fluitantia uela theatro, et per maternas omnia festa domus?

occidit, et misero steterat uicesimus annus: tot bona tam paruo clausit in orbe dies.

i nunc, tolle animos et tec.u.m finge triumphos, stantiaque in plausum tota theatra iuuent, Attalicas supera uestis; laquearia magnis gemmea sint lugdis: ignibus ista dabis.

sed tamen huc omnes, huc primus et ultimus ordo: est mala, sed cunctis ista terenda uia est.

exoranda canis tria sunt latrantia colla, scandenda est torui publica c.u.mba senis.

ille licet ferro cautus se condat et aere, mors tamen inclusum protrahit inde caput.

Nirea non facies, non uis exemit Achillem, Croesum aut Pactoli quas parit umor, opes.

at tibi, nauta, pias hominum qui traicis umbras, hoc animae portent corpus inane suae: qua Siculae uictor telluris Claudius et qua Caesar, ab humana cessit in astra uia.

_182. The Lover alone knows in what Hour Death shall come to him_

AT uos incertam, mortales, funeris horam quaeritis, et qua sit mors aditura uia; quaeritis et caelo, Phoenic.u.m inuenta, sereno, quae sit stella homini commoda quaeque mala; seu pedibus Parthos sequimur seu cla.s.se Britannos, et maris et siccae caeca pericla uiae; rursus et obiectum fletis caput esse tumultu c.u.m Mauors dubias miscet utrimque ma.n.u.s; praeterea domibus flammam domibusque ruinas, neu subeant labris pocula nigra tuis.

solus amans nouit, quando periturus et a qua morte, neque hic Boreae flabra neque arma timet.

iam licet et Stygia sedeat sub harundine remex, soluat et infernae tristia uela ratis: si modo clamantis reuocauerit aura puellae, concessum nulla lege redibit iter.

_183. 'When I die, Cynthia....'_

QVANDOCVMQVE igitur nostros mors claudet ocellos, accipe quae serues funeris acta mei.

nec mea tunc longa spatietur imagine pompa, nec tuba sit fati uana querela mei; nec mihi tunc fulcro sternatur lectus eburno, nec sit in Attalico mors mea nixa toro.

desit odoriferis ordo mihi lancibus, adsint plebei paruae funeris exsequiae.

sat mea sit magno, si tres sint pompa libelli, quos ego Persephonae maxima dona feram.

tu uero nudum pectus lacerata sequeris, nec fueris nomen la.s.sa uocare meum, osculaque in gelidis pones suprema labellis, c.u.m dabitur Syrio munere plenus onyx.

deinde, ubi suppositus cinerem me fecerit ardor, accipiat manis paruula testa meos, et sit in exiguo laurus super addita busto, quae tegat exstincti funeris umbra loc.u.m, et duo sint uersus: QVI NVNC IACET HORRIDA PVLVIS, VNIVS HIC QVONDAM SERVVS AMORIS ERAT.

nec minus haec nostri notescet fama sepulcri funere quam Phthii busta cruenta uiri.

tu quoque si quando uenies ad fata, memento, hoc iter ad lapides cana ueni memores.

interea caue sis nos aspernata sepultos: non nihil ad uerum conscia terra sapit.

atque utinam primis animam me ponere cunis iussisset quaeuis de tribus una soror!

nam quo tam dubiae seruetur spiritus horae?

Nestoris est uisus post tria saecla cinis: qui si longa suae minuisset fata senectae saucius Iliacis miles in aggeribus, non ante Antilochi uidisset corpus humari diceret aut 'O mors, cur mihi sera uenis?'

tu tamen amisso non numquam flebis amico: fas est praeteritos semper amare uiros.