The Oxford Book of Latin Verse Part 13

Namque tuo aduentu uigilat custodia semper, nocte latent fures, quos idem saepe reuertens, Hespere, mutato comprendis nomine Eous.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

IVVENES

at libet innuptis ficto te carpere questu.

quid tum, si carpunt, tacita quem mente requirunt?

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

VIRGINES

Vt flos in saeptis secretus nascitur hortis, ignotus pecori, nullo contusus aratro, quem mulcent aurae, firmat sol, educat imber; multi illum pueri, multae optauere puellae: idem c.u.m tenui carptus defloruit ungui, nulli illum pueri, nullae optauere puellae: sic uirgo, dum intacta manet, dum cara suis est; c.u.m castum amisit polluto corpore florem, nec pueris iucunda manet, nec cara puellis.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

IVVENES

Vt uidua in nudo uitis quae nascitur aruo, numquam se extollit, numquam mitem educat uuam, sed tenerum p.r.o.no deflectens pondere corpus, iam iam contingit summum radice flagellum, hanc nulli agricolae, nulli coluere iuuenci: at si forte eadem est ulmo coniuncta marito, multi illam agricolae, multi coluere iuuenci: sic uirgo dum intacta manet, dum inculta senescit; c.u.m par conubium maturo tempore adepta est, cara uiro magis et minus est inuisa parenti.

et tu ne pugna c.u.m tali coniuge uirgo, non aequom est pugnare, pater cui tradidit ipse, ipse pater c.u.m matre, quibus parere necesse est.

uirginitas non tota tua est, ex parte parentum est, tertia pars patrist, pars est data tertia matri, tertia sola tua est: noli pugnare duobus, qui genero sua iura simul c.u.m dote dederunt.

Hymen O Hymenaee, Hymen ades O Hymenaee!

_76. Attis_

SVPER alta uectus Attis celeri rate maria, Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit, adiitque opaca siluis redimita loca deae, stimulatus ibi furenti rabie, uagus animis, deuolsit ilei acuto sibi pondera silice.

itaque ut relicta sensit sibi membra sine uiro, etiam recente terrae sola sanguine maculans, niueis citata cepit manibus leue typanum, typanum tuom, Cybelle, tua, mater, initia, quatiensque terga taurei teneris caua digitis, canere haec suis adorta est tremebunda comitibus: agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul, simul ite, Dindimenae dominae uaga pecora, aliena quae petentes uelut exules loca, sectam meam exsecutae duce me mihi comites, rapidum salum tulistis truculentaque pelagi, et corpus euirastis Veneris nimio odio; hilarate Erae citatis erroribus animum.

mora tarda mente cedat: simul ite, sequimini Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae, ubi cymbalum sonat uox, ubi tympana reboant, tibicen ubi canit Phryx curuo graue calamo, ubi capita Maenades ui iaciunt hederigerae, ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant, ubi sueuit illa diuae uolitare uaga cohors, quo nos decet citatis celerare tripudiis.

simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier, thiasus repente linguis trepidantibus ululat, leue tympanum remugit, caua cymbala recrepant, uiridem citus adit Idam properante pede chorus.

furibunda simul anhelans uaga uadit animam agens comitata tympano Attis per opaca nemora dux, ueluti iuuenca uitans onus indomita iugi: rapidae ducem sec.u.n.tur Gallae properipedem.

itaque, ut domum Cybelles tetigere la.s.sulae, nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.

piger his labante languore oculos sopor operit: abit in quiete molli rabidus furor animi.

sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis l.u.s.trauit aethera alb.u.m, sola dura, mare ferum, pepulitque noctis umbras uegetis sonipedibus, ibi Somnus excitum Attin fugiens citus abiit: trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.

ita de quiete molli rapida sine rabie simul ipse pectore Attis sua facta recoluit, liquidaque mente uidit sine queis ubique foret, animo aestuante rusum reditum ad uada tetulit.

ibi maria uasta uisens lacrimantibus oculis, patriam allocuta maestast ita uoce miseriter: 'patria o mei creatrix, patria o mea genetrix, ego quam miser relinquens, dominos ut herifugae famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem, ut aput niuem et ferarum gelida stabula forem, et aprum uias adirem, furibunda latibula, ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?

cupit ipsa pupula ad te sibi dirigere aciem, rabie fera carens dum breue tempus animus est.

egone a mea remota haec ferar in nemora domo?

patria, bonis amicis, genitoribus abero?

abero foro, palaestra, stadio et gymnasiis?

miser a miser, querendum est etiam atque etiam, anime.

quod enim genus figuraest, ego non quod obierim?

ego enim uir, ego adolescens, ego ephebus, ego puer, ego guminasei fui flos, ego eram decus olei: mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida, mihi floridis corollis redimita domus erat, linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum.

ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?

ego Maenas, ego mei pars, ego uir sterilis ero?

ego uiridis algida Idae niue amicta loca colam?

ego uitam agam sub altis Phrygiae columinibus, ubi cerua siluicultrix, ubi aper nemoriuagus?

iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.'

roseis ut huic labellis sonitus citus abiit, geminas deorum ad auris noua nuntia referens, ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus laeuumque pecoris hostem stimulans ita loquitur: 'agedum' inquit 'age ferox i, face ut hunc furor agitet, face uti furoris ictu reditum in nemora ferat, mea libere nimis qui fugere imperia cupit.

age caede terga cauda, tua uerbera patere, face cuncta mugienti fremitu loca retonent, rutilam ferox torosa ceruice quate iubam.'

ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.

ferus ipse sese adhortans rapidum incitat animo, uadit, fremit, refringit uirgulta pede uago.

at ubi umida albicantis loca litoris adiit, tenerumque uidit Attin prope marmora pelagei, facit impetum: ille demens fugit in nemora fera: ibi semper omne uitae spatium famula fuit.

dea, magna dea, Cybelle, dea, domina Dindimei, procul a mea tuos sit furor omnis, hera, domo: alios age incitatos, alios age rabidos.

_77. Iunia weds with Manlius_

COLLIS o Heliconiei cultor, Vraniae genus, qui rapis teneram ad uirum Virginem, O Hymenaee Hymen, Hymen O Hymenaee;

Cinge tempora floribus suaue olentis amaraci, flammeum cape laetus, huc Huc ueni, niueo gerens luteum pede socc.u.m.

Excitusque hilari die, nuptialia concinens uoce carmina tinnula, Pelle humum pedibus, manu pineam quate taedam.

Namque Iunia Manlio, qualis Idalium colens uenit ad Phrygium Venus Iudicem, bona c.u.m bona nubet alite uirgo,

Floridis uelut enitens myrtus Asia ramulis quos Amadryades deae Ludicrum sibi rosido nutriuntur honore.

Quare age, huc aditum ferens, perge linquere Thespiae rupis Aonios specus; Nympha quos super irrigat frigerans Aganippe.

Ac domum dominam uoca coniugis cupidam noui, mentem amore reuinciens Vt tenax hedera huc et huc arborem implicat errans.

Vosque item simul integrae uirgines, quibus aduenit par dies, agite in modum Dicite, O Hymenaee Hymen, Hymen O Hymenaee.

Vt lubentius, audiens se citarier ad suum munus, huc aditum ferat Dux bonae Veneris, boni coniugator amoris.

Quis deus magis est amat- is petendus amantibus?

quem colent homines magis Caelitum, O Hymenaee Hymen, Hymen O Hymenaee?

Te suis tremulus parens inuocat, tibi uirgines zonula soluunt sinus.

Te timens cupida nouos captat aure maritus.

Tu fero iuueni in ma.n.u.s floridam ipse puellulam dedis a gremio suae Matris, O Hymenaee Hymen, Hymen O Hymenaee.

Nil potest sine te Venus, fama quod bona comprobet, commodi capere, at potest Te uolente. quis huic deo compararier ausit?

Quae tuis careat sacris, non queat dare praesides terra finibus: at queat Te uolente. quis huic deo compararier ausit?

Claustra pandite ianuae: uirgo adest. uiden ut faces splendidas quatiunt comas?

tardet ingenuus pudor: Quem tamen magis audiens, flet quod ire necesse est.

Flere desine. non tibi, Au- runculeia, periculum est, ne qua femina pulcrior Clarum ab Oceano diem uiderit uenientem.

Talis in uario solet diuitis domini hortulo stare flos hyacinthinus.