The Esperanto Teacher: A Simple Course for Non-Grammarians Part 18

senco : sense, meaning. kulpo : fault.

regulo : rule. simila : similar, like.

klareco : clearness. komuna : common to.

akuzativo : accusative. kri- : cry.

n.o.beleco : n.o.bility (of birth). sopir- : sigh for, long for.

ekzemple : for example.

Li multe laboris, sed malgraux cxio, li ne sukcesis. Estis ankoraux suficxe varme, malgraux ke la suno staris malalte. Ili estos severe punataj, se ili, malgraux la malpermeso, pekos kontraux la libereco de la vojo. Spite cxiuj miaj penoj por malhelpi lin, li foriris.

Por miaj kvar infanoj mi acxetis dek du pomojn, kaj al cxiu el la infanoj mi donis po tri pomoj. Ili povas kosti po tri gxis kvin sxilingoj. Tiu cxi libro havas sesdek pagxojn; tial se mi legos en cxiu tago po dekkvin pagxoj, mi finos la tutan libron en kvar tagoj. Mi acxetis kvar librojn po ses pencoj.

Ni estis nur okupitaj je kelkaj mastrumajxoj. La konstruo estas simila je fungo. Ili forkuris, kiam la virino ekkriis je ili. Je la vespero la cxielo kovrigxis je nuboj. El timo je Karagara mi forkuris. Sxi estis tre fiera je sia n.o.beleco. La hundo sincere malgxojis je li. Neniu el ili estis tiel plena je deziroj, kiel la plej juna knabino. Je vorto de honoro.

40A.

Se ni bezonas uzi prepozicion, kaj la senco ne montras al ni, kian prepozicion uzi, tiam ni povas uzi la komunan prepozicion "je." Sed estas bone uzadi la vorton "je" kiel eble pli malofte. Anstataux la vorto "je" ni povas ankaux uzi akuzativon sen prepozicio.--Mi ridas je lia naiveco (aux, mi ridas pro lia naiveco; aux mi ridas lian naivecon).--Je la lasta fojo mi vidas lin cxe vi (aux, la lastan fojon).--Mi veturis du tagojn kaj unu nokton.--Mi sopiras je mia perdita felicxo (aux, mian perditan felicxon).--El la dirita regulo sekvas, ke se ni pri ia verbo ne scias, cxu gxi postulas post si la akuzativon (t.e.=tio estas, cxu gxi estas aktiva) aux ne, ni povas cxiam uzi la akuzativon. Ekzemple, ni povas diri "obei al la patro" kaj "obei la patron" (anstataux, "obei je la patro"). Sed ni ne uzas la akuzativon tiam, kiam la klareco de la senco tion cxi malpermesas; ekzemple: ni povas diri "pardoni al la malamiko" kaj "pardoni la malamikon," sed ni devas diri cxiam "pardoni al la malamiko lian kulpon."

LESSON 41.

Suffixes -ajx-, -ec-.

"-ajx-" denotes a "thing" (i.) "made from" or "of" the substance named, or (ii.) having the "quality" or "character" named, or (iii.) "resulting from" the action expressed by the word to which it is added, as "Ovo", an egg, "ovajxo", something made of eggs, an omelette; "Mirinda", wonderful, "mirindajxo", a wonderful thing, a wonder; "Trovi", to find, "trovajxo" (or, "trovitajxo"), a thing found.

"-ec-" denotes "quality"; it forms the name of a quality; as, "Bona", good; "boneco", goodness. "Ricxa", rich; "ricxeco", richness. "Akurata", accurate, prompt; "akurateco", accuracy. "Mola", soft; "molajxo", a soft thing; "moleco", softness. "Amiko", a friend; "amikajxo", a friendly act; "amikeco", friendliness, friendship. "Eco", quality.

VOCABULARY.

kuko : cake. lago : lake.

ligno : wood (substance). objekto : object, thing.

alkoholo : alcohol. tren- : drag.

araneo : spider. fotograf- : photograph.

ceremonio : ceremony. konfit- : preserve with sugar.

heroo : hero. pak- : pack.

frandajxo : a dainty. la ceteraj : the rest, remainder.

acido : acid. mirinda : wonderful.

vinagro : vinegar. peza : heavy.

sulfuro : sulphur. oportuna : convenient.

azotacido : nitric acid.

La fotografisto fotografis min, kaj mi sendis mian fotografajxon al mia patro. Vi parolas sensencajxon, mia amiko. Mi trinkis teon kun kuko kaj konfitajxo. Akvo estas fluidajxo. Mi ne volis trinki la vinon, cxar gxi enhavis en si ian malklarajxon. Sur la tablo staris diversaj sukerajxoj.

Mi mangxis bongustan ovajxon. Kiam mi ien veturas, mi neniam prenas kun mi multon da pakajxo. Glaciajxo estas dolcxa glaciigita frandajxo.

La tuta suprajxo de la lago estis kovrita per nagxantaj folioj kaj diversaj aliaj kreskajxoj. La lignisto vendas lignon, kaj la lignajxisto faras tablojn, segxojn kaj aliajn lignajn objektojn. Mi uzas nenian alkoholajxon. Lia maljuna patrino kondukis la mastrajxon de la domo.

"Malbonan eksterajxon li havis," respondis la hebreo. Sxi pripensis la faritajxojn de la tago pasinta. Gxi estas tiel malpeza, kiel araneajxo.

La trenajxo de la vesto estis longa. Ili sin movas, kiel vivaj estajxoj.

Li amas tiun cxi knabinon pro sxia beleco kaj boneco. Lia heroeco tre placxis al mi. Mi vivas kun ili en granda amikeco. Ni estas ja en la proksimeco de la rivero. Tio cxi estas la plej grava eco. Kortega ceremonio postulas maloportunecon. La ricxeco de tiu cxi h.o.m.o estas granda, sed lia malsagxeco estas ankoraux pli granda.

En tiuj cxi boteletoj sin trovas (trovigxas) diversaj acidoj, vinagro, sulfuracido, azotacido kaj aliaj. La acideco de tiu cxi vinagro estas tre malforta. Via vino estas nur ia abomena acidajxo. Tiu cxi granda altajxo ne estas natura monto. La alteco de tiu monto ne, estas tre granda.

LESSON 42.

Suffixes -ej-, -uj-, -ing-.

The suffix "-ej-" denotes a "place specially used" for a certain purpose, as "Tombo", a tomb; "tombejo", a cemetery. "Cxevalo", a horse; "cxevalejo", a stable. "Mallibera," captive "malliberejo", a prison.

"-uj-" denotes that which "contains" or "produces", or "bears" (as countries, fruit-trees, receptacles, etc.), as "Anglo", an Englishman: "Anglujo", England. "Hispano", a Spaniard; "Hispanujo" Spain ("lando"

is also used, as "Skotlando"). "Pomo", an apple; "pomujo", an apple tree ("arbo" is also used, as "pomarbo"). "Abelo", a bee; "abelujo", a beehive. "Sukerujo", a sugar-basin; "Ujo", a receptacle.

"-ing-" signifies a "holder, case", or "sheath" for one thing, as "Fingro", a finger; "fingringo", a thimble. "Piedo", a foot; "piedingo", a stirrup. "Glavo", a sword; "glavingo", a sword-sheath. "Ingo", a sheath.

VOCABULARY.

skatolo : box. objekto : object, thing.

hufo : hoof. glavo : sword, pantalono : trousers. konsil- : counsel, advise.

cigaro : cigar. sxvit- : sweat, perspire.

tubo : tube. sorb- : absorb.

monahxo : monk. ban- : bathe (oneself or another).

magazeno : magazine, warehouse.

La domo, en kiu oni lernas, estas lernejo, kaj la domo, en kiu oni pregxas, estas pregxejo. La kuiristo sidas en la kuirejo. La kuracisto konsilas al mi iri en sxvitbanejon. La cxevalo metis unu hufon sur serpentejon. La virino promenadis tra belegaj arbaroj kaj herbejoj. Li venis en sian logxejon. Li haltis apud la pordego de la monahxejo.

La rusoj logxas en Rusujo, kaj la germanoj en Germanujo. Mia skribilaro konsistas el inkujo, sablujo, kelke da plumoj, krajono, kaj inksorbilo.

En la posxo de mia pantalono mi portas monujon, kaj en la posxo de mia surtuto mi portas paperujon; pli grandan paperujon mi portas sub la brako. Metu sur la tablon la sukerujon, la teujon, kaj la tekrucxon.

Magazeno, en kiu oni vendas cigarojn, aux cxambro, en kiu oni tenas cigarojn, estas cigarejo; skatoleto aux alia objekto, en kiu oni tenas cigarojn, estas cigarujo; tubeto, en kiun oni metas cigaron, kiam oni gxin fumas, estas cigaringo. Skatoleto, en kiu oni tenas plumojn, estas plumujo, kaj bastoneto, sur kiu oni tenas plumon por skribadi, estas plumingo. En la kandelingo sidis brulanta kandelo.

LESSON 43.

Ge-, bo-, -id-, pra-, -cxj-, -nj-.

The prefix "ge-" signifies "both s.e.xes taken together", as "gepatroj", parents. "Gefratoj", brothers and sisters. "Geregxoj", king and queen (the word formed is, of course, always plural).

The prefix "bo-" denotes "relationship by marriage", as "bopatro", father-in-law; "bofilo", son-in-law.

The suffix "-id-" signifies the "offspring" or "descendant", as "Regxo"

a king; "regxido", a king's son, a prince. "Kato", a cat; "katido", a kitten. "Sxafo", a sheep; "sxafido", a lamb.

The prefix "pra-" means "of generations ago, great-, grand-", as, "avo", grandfather; "pra-avo", great-grand-father. It is also used for descendants, as "pra-nepo", great-grandson. "Praa", primitive or primeval.

The suffix "-cxj-" is added to men's names and "-nj-" to women's names to form "pet names", part of the name being left out, as "Petro", Peter ; "Pecxjo", Pete. "Klaro", Clara; "Klanjo", Clarrie. "Pacxjo" (from "patro"), papa; "panjo", mamma.

VOCABULARY.

altaro : altar. gratul- : congratulate.

parenco : relation. deven- : originate, descend from.