Helps to Latin Translation at Sight Part 72

VERG. _Aen._ iv. 129-135, 151-159.

ROMAN DAY.

_Its Duties and Amus.e.m.e.nts._

A.

Prima salutantes atque altera conterit hora; Exercet raucos tertia causidicos; In quintam varies extendit Roma labores; s.e.xta quies la.s.sis; septima finis erit; 4 Sufficit in nonam nitidis octava palaestris; Imperat exstructos frangere nona toros; Hora libellorum decima est, Eupheme, meorum, Temperat ambrosias c.u.m tua cura dapes 8 Et bonus aetherio laxatur nectare Caesar Ingentique tenet pocula parca manu.

Tunc admitte iocos: gressu timet ire licenti Ad matutinum nostra Thalia Iovem. 12

MARTIAL, IV. viii.

_The Simple Life. How Horace spent his day._

B.

Hoc ego commodius quam tu praeclare senator, 110 Milibus atque aliis vivo. Quacunque libido est Incedo solus, percontor quanti holus ac far, Fallacem circ.u.m vespertinumque pererro Saepe forum, adsisto divinis. Inde domum me Ad porri et ciceris refero laganique catinum; 115 Cena ministratur pueris tribus, et lapis albus Pocula c.u.m cyatho duo sustinet, astat echinus Vilis, c.u.m patera guttus, Campana supellex.

Deinde eo dormitum, non sollicitus, mihi quod cras Surgendum sit mane, obeundus Marsya, qui se 120 Voltum ferre negat Noviorum posse minoris.

Ad quartam iaceo; post hanc vagor, aut ego, lecto Aut scripto quod me tacitum iuvet, unguor olivo, Non quo fraudatis immundus Natta lucernis.

Ast ubi me fessum sol acrior ire lavatum 125 Admonuit, fugio campum lusumque trigonem.

Pransus non avide quantum interpellet inani Ventre diem durare, domesticus otior. Haec est Vita solutorum misera ambitione gravique.

His me consolor victurum suavius, ac si 130 Quaestor avus pater atque meus patruusque fuisset.

HORACE, _Sat._ I. vi. 110-131.

Cf. Cic. _ad Fam._ ix. 20; Lucr. ii. 14-33; Verg. _Georg._ ii. 458-474; Hor. _Od._ III, i.

TACITUS.

'_Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime._'

A. Si quis piorum manibus locus, si, ut sapientibus placet, non c.u.m corpore extinguuntur magnae animae, placide quiescas, nosque domum tuam ab inferno desiderio et muliebribus lamentis ad contemplationem virtutum tuarum voces, quas neque lugeri neque plangi fas est. Admiratione te potius et immortalibus laudibus et, si natura suppeditet, similitudine colamus: is verus honos, ea coniunctissimi cuiusque pietas. Id filiae quoque uxorique praeceperim, sic patris, sic mariti memoriam venerari, ut omnia facta dictaque eius sec.u.m revolvant, formamque ac figuram animi magis quam corporis complectantur, non quia intercedendum putem imaginibus quae marmore aut aere finguntur, sed, ut vultus hominum, ita simulacra vultus imbecilla ac mortalia sunt, forma mentis aeterna, quam tenere et exprimere non per alienam materiam et artem, sed tuis ipse moribus possis. Quidquid ex Agricola amavimus, quidquid mirati sumus, manet mansurumque est in animis hominum, in aeternitate temporum, in fama rerum; nam multos veterum velut inglorios et ign.o.bilis oblivio obruet: Agricola posteritati narratus et traditus superstes erit.

_Agricola_ 46.

_The Climate and Products of Britain._

B. Caelum crebris imbribus ac nebulis foedum; asperitas frigorum abest.

Dierum spatia ultra nostri orbis mensuram; nox clara et extrema Britanniae parte brevis, ut finem atque initium lucis exiguo discrimine internoscas. Quod si nubes non officiunt, aspici per noctem solis fulgorem, nec occidere et exsurgere, sed transire affirmant. Scilicet extrema et plana terrarum humili umbra non erigunt tenebras, infraque caelum et sidera nox cadit. Solum praeter oleam vitemque et cetera calidioribus terris oriri sueta patiens frugum, fecundum: tarde mitesc.u.n.t, cito proveniunt; eademque utriusque rei causa, multus umor terrarum caelique. Fert Britannia aurum et argentum et alia metalla, pretium victoriae. Gignit et ocea.n.u.s margarita, sed subfusca ac liventia.

_Agricola_ 12.

TRIMALCHIO'S SUPPER.

_Le Bourgeois Gentilhomme. An Ignorant Connoisseur._

A. Plausum post hoc automatum familia dedit, et 'Gaio feliciter!'

conclamavit: nec non cocus potione oneratus est, et argentea corona poculumque in lance accepit Corinthia. Quam c.u.m Agamemnon propius consideraret, ait Trimalchio: 'Solus sum, qui vera Corinthea habeam.'

Exspectabam, ut pro reliqua insolentia diceret sibi vasa Corintho afferri. Sed ille melius: 'Et forsitan,' inquit, 'quaeris, quare solus Corinthea vera possideam? Quia scilicet aerarius, a quo emo, Corinthus vocatur; quid est autem Corintheum, nisi quis Corinthum habeat? Et ne me putetis nesapium esse, valde bene scio, unde primum Corinthea nata sint.

c.u.m Ilium captum est, Hannibal, h.o.m.o vafer, et magnus stelio, omnes statuas aeneas, et aureas, et argenteas in unum rogum congessit, et eas incendit; factae sunt in unum aera miscellanea. Ita ex hac ma.s.sa fabri sustulerunt, et fecerunt catilla et paropsides et statuncula. Sic Corinthea nata sunt, ex omnibus in unum, nec hoc, nec illud.'

PETRONIUS ARBITER, 50.

_The Gla.s.s Bowl, and its Maker._

B. 'Ignoscetis mihi,' inquit Trimalchio, 'quod dixero: ego malo mihi vitrea; certe non olunt. Quod si non frangerentur, mallem mihi, quam aurum; nunc autem vilia sunt. Fuit tamen faber, qui fecit phialam vitream, quae non frangebatur. Admissus ergo Caesarem est c.u.m suo munere; deinde fecit se porrigere Caesari, et illam in pavimentum proiecit. Caesar non pote validius, quam expavit. At ille sustulit phialam de terra: collisa erat, tanquam vasum aeneum. Deinde marceolum de sinu protulit, et phialam otio belle correxit. Hoc facto putabat se solium Iovis tenere, utique, postquam illi dixit: "Numquid alius scit hanc condituram vitreorum?" Vide modo. Postquam negavit, iussit illum Caesar decollari; quia enim, si scitum esset, aurum pro luto haberemus.'

PETRONIUS ARBITER, 51.

p.r.o.nUNCIATION.[40]

[Footnote 40: For further information see Dr. Postgate's _How to p.r.o.nounce Latin_ (Bell & Sons).]

+H.+

I. Diu deinde servatum ne consonantibus (veteres) adspirarent, ut in _Graccis_ et in _triumpis_. Erupit brevi tempore nimius usus, ut _choronae_, _chenturiones_, _praechones_ adhuc quibusdam in inscriptionibus maneant, qua de re Catulli n.o.bile epigramma est.

QUINT. i. 5. 20.

C_h_ommoda dicebat, si quando commoda vellet Dicere, et insidias Arrius _h_insidias, Et tum mirifice sperabat se esse locutum, c.u.m quantum poterat dixerat _h_insidias.

Credo, sic mater, sic liber avonculus eius, Sic maternus avos dixerat atque avia.

Hoc misso in Syriam requierant omnibus aures: Audibant eadem haec leviter et leviter, Nec sibi postilla metuebant talia verba, c.u.m subito adfertur nuntius horribilis, Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset, Iam non Ionios esse, sed _H_ionios.

CATULLUS, lx.x.xiv.

_A Street Cry._

II. c.u.m M. Cra.s.sus exercitum Brundisii imponeret, quidam in portu, caricas Cauno advectas vendens, _Cauneas!_ clamitabat. Dicamus, si placet, monitum ab eo Cra.s.sum, caveret, ne iret (_cau[e] n[e] eas_ = _do not go_): non fuisse periturum, si omini paruisset. Quae si suscipiamus, pedis offensio n.o.bis et abruptio corrigiae et sternutamenta erunt observanda.

CICERO, _Div._ ii. 40. 84.

+K. Q. C.+

III. +K+ perspicuum est littera quod vacare possit; Et +Q+, similis, namque eadem vis in utraque est; Quia qui locus est primitus unde exoritur +C+, Quascunque deinceps libeat iugare voces, Mutare necesse est sonitum quidem supremum, Refert nihilum, +K+ prior an +Q+ siet an +C+.

TERENTIa.n.u.s MAURUS (_circ._ 300 A.D.).

+U.+