The Esperanto Teacher: A Simple Course for Non-Grammarians Part 13

VOCABULARY.

Parizo : Paris. vilagxo : village.

regno : State. obe- : obey.

imperio : empire. konfes- : confess, avow, polico : police. acknowledge, profess Kristo : Christ. (a religion, etc.).

Lutero : Luther. enir- : enter.

Kalvino : Calvin. ruza : sharp (cunning).

germano : German. suficxa : sufficient.

franco : Frenchman. ordinara : ordinary.

Rusujo : Russia. naiva : simple.

provinco : province. sagxa : wise.

religio : religion. severa : strict, severe.

regimento : regiment. justa : just, righteous.

lokomotivo : engine. egala : equal.

logxio : box (opera), fiera : proud.

lodge (freemason, etc.). energia : energetic.

La sxipanoj devas obei la sxipestron. Cxiuj logxantoj de regno estas regnanoj. Urbanoj estas ordinare pli ruzaj, ol vilagxanoj. La Parizanoj estas gajaj h.o.m.oj. Nia urbo havas bonajn policanojn, sed ne suficxe energian policestron. Luteranoj kaj Kalvinanoj estas Kristanoj. Germanoj kaj francoj, kiuj logxas en Rusujo, estas Rusujanoj, kvankam ili ne estas rusoj. Li estas nelerta kaj naiva provincano. La logxantoj de unu regno estas samregnanoj, la logxantoj de unu urbo estas samurbanoj, la konfesantoj de unu religio estas samreligianoj. Tiuj, kiuj havas la samajn ideojn, estas samideanoj.

La regnestro de nia lando estas bona kaj sagxa regxo. Nia provincestro estas severa, sed justa. Nia regimentestro estas por siaj soldatoj kiel bona patro. Ili estas egale fieraj, kiel domestrino pri sia domo. Sur la lokomotivo la lokomotivestro sidis sola. La imperiestro, akompanata de la imperiestrino, jxus eniris en sian logxion.

LESSON 24.

Suffixes -ar-, -er-.

The suffix "-ar-" signifies a collection of the persons or things named, as "arbo", a tree, "arbaro", a wood; "h.o.m.o", a human being, "homaro", mankind; "militisto", a soldier (from "milito", war), "militistaro", an army; "vorto", a word, "vortaro", a dictionary ("vortareto", a vocabulary); "aro", a flock, "anaro", a company, troop.

"-er-" signifies a particle, or one of things of which the name denotes a ma.s.s, as "greno", corn, "grenero", a grain of corn; "polvo", dust, "polvero", a speck of dust; "pulvo", gunpowder, "pulvero", a grain of gunpowder; "hajlo", hail, "hajlero", a hailstone; "negxo", snow, "negxero", a snowflake; "koto", mud, "kotero", a speck of mud or dirt.

VOCABULARY.

pulvo : gunpowder. sxafo : a sheep.

sxtupo : step, stair. fajro : fire.

tegmento : roof. met- : put, set.

herbo : gra.s.s. pasxt- : feed (cause to feed), bruto : brute, beast, head of cattl pasture.

lano : wool. sekv- : follow.

persono : person. bar- : bar (obstruct).

floreno : florin. batal- : battle, fight.

sxilingo : shilling. eksplod- : explode.

penco : penny. brava : brave.

glaso : a gla.s.s (tumbler). kruta : steep.

brando : brandy. hispana : Spanish.

tuko : a cloth. vasta : vast, s.p.a.cious.

telertuketo : serviette. precipe : chiefly, particularly.

[Footnote: See Lesson 45.] preskaux : almost.

sxnuro : cord. inter : between, among.

sablo : sand.

Nia lando venkos, cxar nia militistaro estas granda kaj brava. Sur kruta sxtuparo li levis sin al la tegmento de la domo. Mi ne scias la lingvon hispanan, sed per helpo de vortaro hispana-germana mi tamen komprenis iom vian leteron. Sur tiuj cxi vastaj kaj herboricxaj kampoj pasxtas sin grandaj brutaroj, precipe aroj da bellanaj sxafoj. La vagonaro konsistis preskaux nur el personvagonoj. Oni metis antaux mi mangxilaron, kiu konsistis el telero, kulero, trancxilo, forko, glaseto por brando, glaso por vino kaj telertuketo. Sur la maro staris granda sxipo, kaj inter la sxnuregaro sidis cxie sxipanoj. Lia sekvantaro staris en la posto de la logxio. Mallumaj montegaroj baras la vojon.

Floreno, sxilingo kaj penco estas moneroj. Sablero enfalis en mian okulon. Unu fajrero estas suficxa por eksplodigi pulvon.

LESSON 25.

Suffix -ul-.

The suffix "-ul-" denotes a person characterised by the quality, etc., which the word expresses, as "justa", just, righteous, "justulo", one who is just; "babili", to chatter, "babilulo", one who chatters, a babbler; "avara", avaricious, "avarulo", a miser; "kun", with, "kunulo", a companion.

VOCABULARY.

legendo : legend. entrepren- : undertake.

ombro : shadow. propra : own.

rajto : right, authority. avara : avaricious.

profeto : prophet. potenca : powerful.

mensogo : a lie. infekta : infectious.

tagmangx- : dine. cxe : at, with.

Malricxa sagxulo tagmangxis cxe avara ricxulo. Malsagxulon cxiu batas.

Li estas mensogisto kaj maln.o.blulo. Timulo timas ecx sian propran ombron. Tiu cxi maljunulo tute malsagxigxis kaj infanigxis. Unu instruitulo entreprenis gravan sciencan laboron. Nur sanktuloj havas la rajton enveni tien cxi. Li sola estas la grandulo, la potenculo. Gxi ne estas la legendo pri la belulino Zobeido. Post infekta malsano oni ofte bruligas la vestojn de la malsanulo. La malbeno de la profeto staras super la kapo de maldankulo. Post kelkaj minutoj la kuragxulo eliris.

Cxiuj sanktuloj, helpu!

LESSON 26.

The following words, which have already been used in the previous lessons, are always placed before nouns or p.r.o.nouns, to show the relation (of position, etc.) between the thing for which the noun stands and another thing or an action.

al : to, towards. laux : according to.

apud : beside, near, by. per : by means of, with.

da : of (indefinite quant.i.ty). post : after, behind.

de : of from, by. pri : concerning, about.

el : out of. por : for, for the sake of.

en : in, into, within. sen : without.

ekster : outside. super : above, over.

gxis : until, till, as far as. sur : on, upon.

inter : between, among. tra : through.

kontraux : against, opposite. trans : across, on the other side.

kun : (in company) with. je (has no definite meaning).

(These words are called PREPOSITIONS, which means placed before).

The other simple prepositions are--

anstataux : instead of. po : at the rate of.

antaux : before. pro : for (cause), owing to.

cxe : at, with. preter : past, beyond, by.

cxirkaux : about, around. spite : in despite of.

krom : besides, except. sub : under.